W poprzedniej części artykułu skupiłam się na „klasycznym” net arcie. W tej chcę napisać o tym, jak na sztukę Sieci wpłynęły media społecznościowe, czyli opowiedzieć o tym, co zapewne dobrze znacie – memach i remiksie.
Wydaje się, że fascynacja Internetem w kontekście tworzenia form, które nie miałyby szans zaistnieć poza Siecią trochę już przebrzmiała. Dziś chodzi przede wszystkim o przekaz lub/i autoekspresję. I o to, by nawiązać kontakt z odbiorcą. Nawet jeśli miałby się on ograniczyć do lajków pod memem. No i żeby dzieło jak najszerzej się rozeszło. A Sieć, zwłaszcza portale społecznościowe, znakomicie się do tego nadają. Być może dlatego szczególną popularność zdobyły zjawiska takie jak remiks czy mem. Nie bez znaczenia jest zapewne fakt, że tworzenie ich (w sensie technicznym) nie przysparza zwykle specjalnych trudności. Zwłaszcza, że Internet usłużnie podsuwa wsparcie, choćby w postaci generatorów memów. W ten sposób net art staje się bardziej dostępny, zarówno dla odbiorców, jak i twórców, niezależnie od tego, jak bardzo krzywilibyśmy nosy na niektóre z tych prac, odmawiając im jakiegokolwiek net artyzmu. A niszową net-twórczość coraz częściej zastępują dzieła internetowej pop kultury.
Remiks
Wedle Lawrence’a Lessinga (twórcy
pojęcia „kultura remiksu”) „remiks polega na wykorzystaniu
istniejących już utworów (z różnych dziedzin, głównie
sztuk plastycznych, muzyki, literatury) i połączeniu ich
w taki sposób, by powstał nowy utwór.”1
Korzenie tego zjawiska sięgają… m.in. kultury hip-hopu (kwestia
samplowania, czyli korzystania we własnej twórczości z fragmentów
nagrań innych utworów), a także – jak uważa Ewa
Wójtowicz – dadaizmu (zwłaszcza fotomontaży) i neodadaizmu
(przykładem mogą być niektóre dzieła Roberta Rauschenberga).
Skojarzenie z „Moną Lisą z wąsami” Marcela Duchampa
(również związanego z dadaizmem) też jest jak najbardziej
na miejscu. Zwłaszcza, gdy jako przykład kultury remiksu
przywołamy facebookowy fanpage „Sztuczne fiołki”, który
również korzysta ze słynnych dzieł malarstwa, po to jednak,
by komentować otaczającą nas rzeczywistość. O tym, jak
bardzo jest to nośne świadczy 223 363 fanów
na Facebooku.
Memy
Czym jest mem, nie trzeba tłumaczyć
(większość użytkowników Internetu wyczuwa to niemal
intuicyjnie). Zwłaszcza, że stworzenie definicji tego zjawiska,
wbrew pozorom, nie jest łatwe, biorąc pod uwagę jak
różnorodne przyjmuje formy i jak wiele pełni funkcji. Jak
pisze Marta Juza „Pojęcia ‘memy internetowe’ używa się
najczęściej na określenie pewnych rodzajów informacji
rozpowszechnianych przez użytkowników Internetu pomiędzy sobą.
Tymi informacjami mogą być zdjęcia, filmy (najczęściej krótkie),
teledyski, grafiki, teksty, cytaty, animacje oraz rozmaite ich
połączenia (np. zdjęcie z podpisem). Internauci rozsyłają
je do innych osób bezpośrednio lub też umieszczają
w przeznaczonych do tego celu portalach, na forach
internetowych czy w serwisach społecznościowych, gdzie są one
dostępne dla innych użytkowników.”2
Żeby oddać pełnię zjawiska dodam, że mem może być remiksem,
remiks memem, czy nawet „postmemem” - nawiązując do samopisu
zamieszczonego na facebookowej stronie „Sztucznych fiołków”
(„sztuczno-historyczny postmemiczny magazyn komiczno-tragiczny”3).
Może mieć charakter w pełni autorski bądź bazować
na dostępnych w Sieci szablonach.
„Klasyka” i nowoczesność
w Sieci
Niejednokrotnie pod względem formy te nowsze
zjawiska są bardziej „tradycyjne” od dawnych
„klasycznych” dzieł net artu. Obrazkowy mem czy remiks bez
problemu można wydrukować i powiesić na wystawie
(i takie wystawy miały już miejsce). Można też
„przeflancować” go do tradycyjnych (np. papierowych) mediów, co
również wielokrotnie się zdarzało. Rzecz w tym, że mem
zostaje memem w chwili, gdy zaczynamy go powielać (nazwa
pochodzi od greckiego mimesis – naśladownictwo). Niezależnie
od tego, jak dobrze poczuje się na papierze, jego
pierwotnym środowiskiem „życia” i „namnażania” jest
Internet. Biologiczne porównania są tu jak najbardziej
na miejscu. Jak można przeczytać na Wikipedii: „[t]ermin
[mem] został wprowadzony przez biologa Richarda Dawkinsa w książce
Samolubny gen jako przykład replikatora innego niż gen.
Nie definiował on wprost, czym jest mem, a jedynie
wskazywał przykłady: melodie, idee, fasony ubrań. Wskazywał za
to na sposób jego rozpowszechniania się w puli
memowej. Podobnie jak geny rozprzestrzeniają się między
organizmami (ciałami) za pomocą gamet, tak memy rozprzestrzeniają
się między mózgami za pomocą naśladownictwa.”4 W przypadku
internetowych memów nośnikiem jest Sieć.
Wszystkich chętnych,
niezależnie od tego, czy wolą „klasykę” net artu czy
bardziej współczesne formy, zapraszamy do organizowanego przez
Nadarzyński Ośrodek Kultury Konkursu „Czas na net art”.
Wszystkie informacje znajdziecie na stronie NOK (www.nok.pl)
w zakładce Konkursy.
Dorota Suwalska
Pisząc artykuł (cz. I i II) korzystałam m.in.
z:
– Ewa Wójtowicz „Net art: sztuka
wobec interaktywności” –
https://www.techsty.art.pl/magazyn/net-art-sztuka-wobec-interaktywnosci.htm
–
Dominika Agata Myślak, Martyna Małgorzata Siudak Wydział
„Internetowi artyści i ich twórczość (nie tylko)
w Sieci” –
http://uwm.edu.pl/mkks/wp-content/uploads/05_Myslak-DA_Siudak-MM.pdf
–
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sztuka_Internetu
–
https://mocak.pl/net-art-pl
–
https://wrocenter.pl/pl/net-art/
– Sebastian
Suder „Net Art sztuką przyszłości” –
https://kulturoteka.tumblr.com/post/45184519505/net-art-sztuk%C4%85-przysz%C5%82o%C5%9Bci
–
https://nck.krakow.pl/net-art/
–
https://pl.wikipedia.org/wiki/Marta_Frej
–
http://www.medienkunstnetz.de/works/on-translation/
–
https://www.amazon.com/Antoni-Muntadas-
-Translation/dp/8495951274
–
Marta Juza „Memy internetowe – tworzenie, rozpowszechnianie,
znaczenie społeczne” -
https://studiamedioznawcze.pl/Numery/2013_4_55/juza.pdf
–
https://www.facebook.com/SztuczneFiolki
1 Dominika Agata Myślak, Martyna Małgorzata Siudak Internetowi artyści i ich twórczość (nie tylko) w Sieci, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
2 Marta Juza, Memy internetowe – tworzenie, rozpowszechnianie, znaczenie społeczne, „Studia Medioznawcze” 2013, nr 4, s. 49
3 https://www.facebook.com/SztuczneFiolki/about/?ref=page_internal
4. https://pl.wikipedia.org/wiki/Mem#cite_note-CITEREFDawkins1996266–1
Artykuł został opublikowany
w Wiadomościach Nadarzyńskich
Nr 02 (261) Luty 2021
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz